Nguyên nhân hội chứng ruột kích thích, cách khắc phục

Nguyên Nhân Hội Chứng Ruột Kích Thích – Hiểu Để Kiểm Soát Tốt Hơn

1. Hội chứng ruột kích thích là gì?

Hội chứng ruột kích thích (IBS) là rối loạn chức năng của đường tiêu hóa, đặc biệt là ruột già. Người mắc thường gặp các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, rối loạn đại tiện, tiêu chảy hoặc táo bón.

Bệnh không gây tổn thương thực thể nhưng ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống. Để kiểm soát hiệu quả, cần hiểu rõ nguyên nhân hội chứng ruột kích thích bắt nguồn từ đâu.

2. Nguyên nhân hội chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích không có nguyên nhân duy nhất. Các nhà khoa học cho rằng bệnh là kết quả của sự kết hợp giữa nhiều yếu tố liên quan đến hệ tiêu hóa, thần kinh và tâm lý.

2.1. Rối loạn nhu động ruột

Ruột co bóp bất thường là nguyên nhân phổ biến. Khi cơ ruột co bóp quá nhanh, thức ăn di chuyển nhanh qua đại tràng gây tiêu chảy. Ngược lại, nếu co bóp quá chậm, người bệnh bị táo bón, đầy hơi và khó chịu. Rối loạn này khiến quá trình tiêu hóa mất cân bằng, dẫn đến triệu chứng kéo dài.

2.2. Tăng nhạy cảm đường ruột

Ở người bình thường, ruột phản ứng nhẹ với thay đổi áp lực. Nhưng ở người mắc IBS, các dây thần kinh ở ruột nhạy cảm quá mức, khiến họ cảm thấy đau bụng, trướng hơi ngay cả khi ruột chỉ co bóp nhẹ. Đây được xem là nguyên nhân cơ bản khiến bệnh dễ tái phát dù không có tổn thương thực thể.

2.3. Căng thẳng và rối loạn cảm xúc

Tâm lý có ảnh hưởng lớn đến hệ tiêu hóa. Căng thẳng, lo âu, trầm cảm có thể làm tăng tín hiệu thần kinh bất thường giữa não và ruột, khiến nhu động ruột thay đổi. Người bị stress kéo dài thường nhận thấy triệu chứng IBS nặng hơn. Vì thế, kiểm soát tâm lý là yếu tố quan trọng trong điều trị.

2.4. Thay đổi hệ vi sinh đường ruột

Ruột chứa hàng tỷ vi khuẩn có lợi giúp tiêu hóa và bảo vệ niêm mạc ruột. Khi mất cân bằng hệ vi sinh, vi khuẩn có hại phát triển mạnh, gây rối loạn hấp thu, đầy hơi và đau bụng. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, việc bổ sung men vi sinh (probiotic) có thể cải thiện đáng kể triệu chứng của hội chứng ruột kích thích.

2.5. Thực phẩm và chế độ ăn uống

Một số loại thực phẩm có thể kích thích triệu chứng IBS như:

• Đồ chiên rán, cay nóng, nhiều dầu mỡ.

• Cà phê, rượu bia, nước ngọt có gas.

• Sữa và các sản phẩm chứa lactose.

• Thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn.

Bên cạnh đó, ăn uống thất thường, bỏ bữa hoặc ăn quá nhanh cũng khiến ruột hoạt động kém ổn định.

2.6. Nhiễm khuẩn đường ruột

Sau khi bị nhiễm khuẩn dạ dày – ruột (do virus hoặc vi khuẩn), một số người có thể phát triển hội chứng ruột kích thích.

Tình trạng này được gọi là IBS sau nhiễm khuẩn, thường gặp sau tiêu chảy cấp hoặc ngộ độc thực phẩm.

2.7. Yếu tố di truyền và hormone

Một số nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền cũng ảnh hưởng đến nguy cơ mắc IBS. Nếu trong gia đình có người từng bị, bạn dễ mắc hơn.
Ngoài ra, hormone giới tính, đặc biệt là estrogen, có thể làm triệu chứng nặng hơn ở phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt.

3. Mối liên hệ giữa tâm lý và ruột

Não và ruột được kết nối chặt chẽ thông qua trục não – ruột (gut-brain axis). Khi não bị căng thẳng, ruột phản ứng bằng cách co bóp nhanh hơn hoặc chậm hơn, gây tiêu chảy hoặc táo bón.

Ngược lại, khi ruột khó chịu, não lại phát tín hiệu lo lắng, tạo vòng luẩn quẩn. Vì thế, để điều trị IBS hiệu quả, giữ tâm lý ổn định là điều không thể thiếu.

4. Cách khắc phục nguyên nhân hội chứng ruột kích thích

Hiểu rõ nguyên nhân giúp bạn chủ động hơn trong việc điều trị và phòng ngừa tái phát:

• Ăn uống khoa học: Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế thực phẩm gây kích thích.

• Duy trì tinh thần thoải mái: Thiền, yoga, đi bộ hoặc nghe nhạc giúp giảm stress.

• Ngủ đủ giấc, tập thể dục đều: Cải thiện lưu thông máu và cân bằng hoạt động tiêu hóa.

• Bổ sung men vi sinh: Giúp cân bằng hệ vi khuẩn ruột.

• Khám chuyên khoa tiêu hóa: Nếu triệu chứng kéo dài, cần được tư vấn và điều trị đúng cách.

• Bổ sung nước uống Enyme 

5. Kết luận

Nguyên nhân hội chứng ruột kích thích đến từ nhiều yếu tố kết hợp giữa thể chất và tinh thần. Rối loạn nhu động ruột, căng thẳng, mất cân bằng vi sinh hay chế độ ăn không hợp lý đều có thể khiến bệnh tái phát.

Chủ động điều chỉnh lối sống, giữ tinh thần lạc quan và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp bạn kiểm soát IBS hiệu quả và sống khỏe mỗi ngày.

>> Enzyme tiêu hóa giúp cải thiện hội chứng ruột kích thích